آخرین مطالب
امکانات وب
صمغ عربى
به فارسى «ازدوتازى»و به فرانسوى Gomme arabique و Gommede senegal و به انگليسى Gumarabic ناميده مى‌شود. صمغى است كه از شاخه‌هاى آكاسيا به خصوصاز Acacia senegal بر اثر گزش حشرات و برخورد شاخه‌هادر اثر باد و ايجاد خراش در آنها به حالت طبيعى جارى مى‌شود، ولى عملا با ايجاد خراشو شكاف با ابزارهاى مخصوص به طورى كه خراش سطحى باشد و به لايۀ چوب مركزى آسيبى نرساند،به دست مى‌آيد. در اوايل پاييز پس از فصل بارندگى اين صمغ از ساقه و شاخه‌ها و تنۀدرخت آكاسيا گرفته مى‌شود. معمولا در اين فصل در سنگال بادى به نام Harmattan از طرف شرق مى‌وزد كه هرچه قوى‌تر باشد سيلان و جريان خروج صمغ را بيشتر مى‌كند.
از نظر رنگ بستهبه اينكه صمغ عربى از چه گونه‌اى از آكاسيا گرفته شده و چه وقت و چطور گرفته شده رنگآن متفاوت است ولى روى هم رفته هرچه رنگ تيره‌تر و به طرف قهوه‌اى باشد، صمغ عربى نامرغوب‌تراست. نوع تميز و مرغوب صمغ عربى به رنگ سفيد يا سفيد مايل به زرد است و قطعات آن بهشكل دانه‌هاى اشكلى و يا تكه‌هاى كوچك دنباله‌دار است، اگر شكسته شود مقطع آن درخشندهو مخطط با خطوط سفيد مى‌باشد.
صمغ عربى در آب كاملاحل مى‌شود و محلول چسبناك ايجاد مى‌كند كه در اثر الكل قوى و سواستات دوپلمب ١ رسوب مى‌نمايد.
تركيبات شيميايى
صمغ عربى
به فارسى «ازدوتازى»و به فرانسوى Gomme arabique و Gommede senegal و به انگليسى Gumarabic ناميده مى‌شود. صمغى است كه از شاخه‌هاى آكاسيا به خصوصاز Acacia senegal بر اثر گزش حشرات و برخورد شاخه‌هادر اثر باد و ايجاد خراش در آنها به حالت طبيعى جارى مى‌شود، ولى عملا با ايجاد خراشو شكاف با ابزارهاى مخصوص به طورى كه خراش سطحى باشد و به لايۀ چوب مركزى آسيبى نرساند،به دست مى‌آيد. در اوايل پاييز پس از فصل بارندگى اين صمغ از ساقه و شاخه‌ها و تنۀدرخت آكاسيا گرفته مى‌شود. معمولا در اين فصل در سنگال بادى به نام Harmattan از طرف شرق مى‌وزد كه هرچه قوى‌تر باشد سيلان و جريان خروج صمغ را بيشتر مى‌كند.
از نظر رنگ بستهبه اينكه صمغ عربى از چه گونه‌اى از آكاسيا گرفته شده و چه وقت و چطور گرفته شده رنگآن متفاوت است ولى روى هم رفته هرچه رنگ تيره‌تر و به طرف قهوه‌اى باشد، صمغ عربى نامرغوب‌تراست. نوع تميز و مرغوب صمغ عربى به رنگ سفيد يا سفيد مايل به زرد است و قطعات آن بهشكل دانه‌هاى اشكلى و يا تكه‌هاى كوچك دنباله‌دار است، اگر شكسته شود مقطع آن درخشندهو مخطط با خطوط سفيد مى‌باشد.
صمغ عربى در آب كاملاحل مى‌شود و محلول چسبناك ايجاد مى‌كند كه در اثر الكل قوى و سواستات دوپلمب ١ رسوب مى‌نمايد.
تركيبات شيميايى
از نظر تركيبات شيميايىبسته به نوع گياهى كه صمغ عربى از آن گرفته مى‌شود و زمان و نحوۀ گرفتن تركيب آن تاحدودى فرق مى‌كند ولى به‌طور كلى در تركيب صمغ عربى دو مادۀ آرابان ٢ و گالاكتان ٣ وجود داردكه در اثر هيدروليز آنها دو قند به نام آرابينوز و گالاكتوز توليد مى‌شود.
آرابينوز يك قندپنج كربنى به فرمول خام C ۵ H 10 O ۵ است و گالاكتوزيك قند شش كربنى به فرمول خام C ۶ H ١٢ O ۶ است.
صمغ عربى عكس‌العملاسيد دارد و در آزمايشگاه تركيبات اسيدى مختلفى از جمله اسيد آرابيگ ۴ و اسيد گوميك ۵ از آن بهدست مى‌آيد.
به‌طور كلى در تركيبشيميايى صمغ عربى، آب، قندها، اسيدها، مواد معدنى و مقدار كمى تانن و تانوزيد ۶ وجود دارد.تانن و تانوزيد در موقع خارج شدن صمغ، از پوست ساقه داخل صمغ مى‌شود. به علاوه از صمغعربى چند دياستاز به نامهاى اكسيداز ٧ ، پروكسيداز ٨ ، آميلاز ٩ و امولسينيافت مى‌شود.
خواص-كاربرد صمغعربى
اغلب حكماى طب سنتىصمغ عربى را از نظر گرمى معتدل و ضمنا خشك مى‌دانند و تنها جالينوس حكيم آن را گرمو خشك ذكر مى‌كند. اين صمغ نرم‌كنندۀ سينه و مقوى معده و روده است، اگر كمى از آن رادر دهان بگذارند و آب حاصل از آن را كم‌كم فرو برند و يا به صورت حب و يا مخلوط باداروهاى مناسب بخورند مانع ريختن مواد نزله و زكام به سينه شده و حدّت داروهاى گرمخورده شده را رفع مى‌كند، ضمنا براى قطع اسهال صفراوى، رفع درد سينه، سرفه، زخمها وخراشهاى ريه، خشونت حلق، قصبه ريه و صاف كردن صدا نافع است. خوردن 10-15 گرم آنبراى رفع اسهال و التهاب و ناراحتى روده‌ها مفيد است. اگر آن را با روغن گل سرخ تفتداده و بخورند براى قطع خونريزى از هر عضوى مفيد است. (به استثناى خونروى از رحم وبواسير) . اگر روزى ۵ گرم از آن را نرمكرده با 30 گرم روغن تازۀ گاو مخلوط و بخورند و اين كار را ٧ - ٣ روز ادامهدهند، براى قطع خونروى از سينه و ريه و ساير اعضا به استثناى رحم و بواسير مفيد استو اگر گرد آن را با سفيدۀ تخم‌مرغ مخلوط و به محل سوختگى از آتش و يا شقاق سر پستانبمالند، مفيد است.
صمغ عربى براى اعضاىقسمت پايين بدن (رحم، بواسير، مثانه و. . .) مضّر است و براى رفع عوارض آن بايد باآن كتيرا خورد.
توجه: در موقع خوردنصمغ عربى بايد از خوردن داروهايى شامل بوراكس 10، پركلرورآهن، الكل و استات سرب خوددارى شود و همچنين از مخلوط كردن صمغ عربى در تركيبات فوقبايد احتراز شود زيرا موجب واكنش نامساعد بدن مى‌شود.
از نظر مصارف صنعتىصمغ عربى كاربرد زيادى دارد. در صنعت نساجى براى آهار پارچه و در صنعت كاغذسازى براىتهيۀ چسب و در خوش‌نويسى براى تهيۀ مركب اعلا مصرف مى‌شود. به علت چسبى كه دارد درآرايش مو براى شكل دادن به و ممكن است به صورت مناسبى مصرف شود ولى به‌هرحال توجه شودكه نبايد آن را با كتيرا مخلوط كرد.
در برخى مناطق ازدكسترين مادۀ مصنوعى مى‌سازند و به جاى صمغ عربى عرضه مى‌كنند، اين ماده خواص صمغ عربىرا ندارد. براى تشخيص اصلى بودن يا تقلبى بودن كه ماده‌اى كه به نام صمغ عربى فروختهمى‌شود، مى‌توان با تأثير اسيد ازتيك روى آن آزمايش نمود، به اين ترتيب اگر اسيد ازتيكروى صمغ عربى حقيقى تأثير داده شود ماده‌اى به نام موسيك اسيد11بهفرمول خام COOH) CHOH( ۴ COOH توليد مى‌شود ولى اگر روى صمغ عربى تقلبى تأثير داده شود، مادۀ اكساليك اسيد 12 توليد مى‌شود.
در طب گياهى معمولاست كه صمغ عربى مغسول يعنى پاك كرده و غسل داده شده را به كار مى‌برند. روش مغسولكردن صمغ عربى اين است كه ابتدا سطح خارجى صمغ را تراشيده و سپس آن را در آب سرد ريختهو مى‌مالند تا خوب مخلوط شود، بعد مايع چسبنده را از پارچۀ ظريف نازكى ردّ مى‌كنندتا آب آن خارج شود و آن را خشك مى‌كنند تا صمغ عربى مغسول به دست آيد. يا اينكه قشرروى آب را كه صمغ عربى حل شده است مى‌گيرند و خشك مى‌كنند.
روش تهيۀ گرد صمغعربى: صمغ عربى يا صمغ سنگال را پاك كرده و مغسول نموده و مقدار مورد نظر از آن رانيم‌كوب نموده، در گرم‌خانه با درجۀ حرارت 40 درجه سانتى‌گرادمى‌خشكانند سپس آن را نرم كوبيده از صافى ابريشمى شماره 100 عبور مى‌دهند.اين گرد براى مصرف آماده است.
گرد صمغى مليّن مدّر:گرد صمغ عربى ٣ واحد، ريشۀشيرين‌بيان ٢ واحد، قندكوبيدۀ نرم ١ واحد. آنهارا مخلوط كرده و مصرف مى‌نمايند. اين گرد مليّن و مدّر است. مقدار خوراك آن 20-30 گرم استكه در 1000 گرم آبحل كرده با پارچه صاف نموده، مصرف مى‌كنند.
آب صمغى ساده20 گرم صمغ عربى يا صمغ سنگال مغسول را در 1000 گرم آبسرد حل كنند و صاف نموده و به عنوان مليّن بنوشند.
١ ) . Sousacetate Plomb
٢ ) . Arabane
٣ ) . Galactane
۴ ) . Acidarabique
۵ ) . Acidgommique
۶ ) . Tannoside
٧ ) . Oxydase
٨ ) . Peroxydase
٩ ) . Amylase
10) . Borax
11) . Mucicacid
12 ) . Oxalicacid
لیش...برچسب : نویسنده : فلاحتگر lish بازدید : 574