كاوا

كاوا گياه ديگرى است كه در كتب طب سنتى و به فارسى «كاوا» گفته مى‌شود. به فرانسوى آن را Kava يا Kawa و به انگليسى Kava نامند. گياهى است از خانوادۀ فلفل Piperaceae نام علمى آن Piper methysticum Forst. مى‌باشد.

اين گياه به صورت درختچه‌اى است و در مناطق مختلف اوقيانوسيه و پولى‌نزى و جزاير هاوايى انتشار دارد. در ايران تا به حال شناسايى نشده است. ريشۀ اين گياه مهمترين قسمت دارويى گياه است.

تركيبات شيميايى

مادۀ عامل فعال فيزيولوژيكى گياه در رزين آن است. در سال  ١٩٣٩  آقاى وين وان در نتيجه بررسى‌هاى خود اعلام نمود كه در رزين آن مادۀ مؤثر دارويى به نام دى‌هايدروكاوائين ^١كه مشابه ماريندى‌نين ^٢است، وجود دارد و در سال  ١٩۵٩  آقاى هانسل يك مادۀ مؤثر آرام‌بخش و مسكّن ديگرى به نام دى‌هايدرو متيستى‌سين ^٣در آن مشخص نمود كه تأثير آن بسرعت مادۀ قبلى ظاهر نمى‌شود ولى پايدارتر است [اشتاين متز].

خواص-كاربرد

ريشۀ درختچۀ كاوا براى معالجۀ سوزاك، ضد عفونى مجارى تناسلى و مجارى ادرار، كاهش التهاب و ورم مثانه مصرف مى‌شود. تأثير آن از دو جهت است اولا ضدعفونى‌كننده است، ثانيا نوعى مخدّر مى‌باشد. و طبق تحقيقاتى كه در گينۀ جديد به عمل آمده به صورت امولسيون مصرف مى‌شود. مقدار مصرف آن معمولا  ٧۵ - ١  گرم عصارۀ هيدروالكلى ريشۀ گياه است كه طى روز اين مقدار در چند بار مصرف مى‌شود. به بيان بهتر مقدار عصاره الكلى بايد آن‌قدر باشد كه از يك گرم كاوا تهيه شده باشد.

چون ريشۀ كاوا مخدّر است، مصرف آن بايد با احتياط و در حد مجاز و زير نظر پزشك باشد.

گونه ديگرى از خانوادۀ Piperaceae درختچه‌اى است به نام علمى Piper angustifolia L. كه به فرانسوى Matico و به انگليسى Matico plant گفته مى‌شود و برگهاى آن كه مصرف دارويى دارد در بازار دارويى به ماتيكو معروف است. درختچه كوتاهى است به بلندى كمتر از  ٣  متر. برگهاى آن متناوب چرمى، نوك‌تيز و داراى دمبرگ كوتاه است، همچنين پوشيده شده‌اند از كرك، روى برگها قهوه‌اى و زير برگها سبز روشن مى‌باشد. گلهاى آن اغلب نر و ماده به صورت سنبله و ميوه‌اش كه داراى يك دانه است، معطّر مى‌باشد. اين گياه در نواحى امريكاى جنوبى انتشار دارد. وجود آن در ايران هنوز شناسايى نشده است. از برگهاى آن اسانس زردرنگ كه محتوى مواد Azarone و Apiol و يك مادۀ تلخ به نام Maticine و يك اسيد به نام Arthantic acid است، جدا شده است.

از برگهاى اين گياه براى قطع خونروى داخلى و خارجى استفاده مى‌شود، به همين جهت به آن Solder's herb يا گياه مفيد براى سربازان نيز مى‌گويند. دم‌كرده و يا تنطور برگهاى آن را در موارد خون در ادرار و اخلاط خونى و براى جلوگيرى از خونريزى بينى تجويز مى‌كنند. براى تهيۀ دم‌كرده يك قاشق مرباخورى از برگ گياه را در يك پيمانه ( ٢٢٠  گرم) آب جوش  ١٠  دقيقه دم كرده و مصرف مى‌كنند.