هميشه‌ بهار

نام علمی: Calendula Officinalis L .

تيره‌ كاسني‌                 Compositae

نام  انگليسي: ‌Marigold , Garden Marigold , Pot margold

نام‌هاي‌ رايج‌: قرقهان، قوقحان، اقحوان‌ اصفر، زبيده، آذر گون، هميشه‌بهار باغي، زر گل (هندي)، گل‌ هميشه‌ بهار.

گياهي‌ از تيره‌ مركبان‌ يك ساله‌ با ساقه‌اي‌ متشكل‌ از شاخه‌هاي‌زياد كه‌ با كرك‌ نرمي‌ پوشيده‌ شده‌ است. ارتفاع‌ آن‌ تا 45 سانتي‌متر مي‌رسد. برگ‌هاساده، بيضوي‌ و خميده‌ و پشت‌ و روي‌ برگ‌ كرك دار است. كاپيتول‌هاي‌ آن‌ بزرگ‌ وبه‌ قطر 3 ـ 5 سانتي‌متر است. گل‌هاي ‌‌ وسط‌ كاپيتول‌ لوله‌اي‌ است‌ كه‌ دور تادور آن‌ چندين‌ رديف، گل‌ زبانه‌اي‌ قرار گرفته‌ است. گل‌هايش زرد مايل‌ به‌نارنجي‌ است. زمان‌ گل‌ دادن‌ آن‌ خرداد تا شهريور ماه‌ است.

گل‌ هميشه‌ بهار حاوي‌ مقاديري‌ كم‌اسانس‌ روغني‌ فرّار، ساپونين، رزين‌ مادّه‌اي ‌تلخ، اسيدهاي‌ آلي، مادّه‌اي‌ بهنام كالاندولين، صمغ، موادّ لعابي، آلبومين‌ و يك‌ مادّه‌ی رنگي‌ (در گلبرگ‌های خشك)و اينولين‌ (در ريشه)، اسيد ساليسيليك، اسيد لوريك، اسيد پالميتيك‌ و كلسترول‌...مي‌باشد.

قسمت‌ مورد استفاده‌ گل‌هاي ‌‌ لوله‌اي‌ و زبانه‌اي‌ بدون‌ برگه‌هاي‌گريبان‌ يا كليه‌ی سر شاخه‌هاي‌ گل‌دار و به‌ ندرت‌ تمام‌ گياه‌ گل‌دار و گاهي‌ برگ‌هاكاپيتول‌هاي‌ آن‌ را هنگامي‌كه‌ كاملاً باز شده‌اند را گرد مي‌آورند و در سايه‌ درحرارتي‌ کم‌تر از 35 درجه‌ی سانتي‌گراد خشك‌ مي‌كنند.

خواصّ‌ و اثرات‌ دارويي‌: طبع‌ آن‌ سرد و خشك‌ است.

گل‌ هميشه‌ بهار داراي‌ خواصّ‌ مُعرّق،التيام‌ بخش، تصفیه کننده‌ی خون، قابض، قاعده‌ آور، ضدّ تشنج، نيرو دهنده، مسهل‌ صفرا،ضدّ عفوني‌ كننده، مقوّي، خواب ‌آور (گل‌ و برگ)، ادرار آور، رقيق‌ كننده‌ی خون، ضدّانگل‌ و رفع‌ استفراغ‌ می‌باشد.

در موارد كم‌ خوني، اختلالات‌ كبدي، عادت‌ ماهانه‌ دردناك‌ و ترشّحات‌رحم، تنظيم‌ عادت‌ ماهانه، گريپ، التيام‌ زخم‌ها، اوريون، آبله‌ مرغان، سرخك، اولسرمعده، يرقان، مبتلايان‌ به‌ امراض‌ عصبي، رفع‌ جوش‌هاي‌ غرور جواني، بيماري‌هاي جلدي،زخم‌ها و جراحات‌ سرمازدگي‌ اثرات‌ مفيد دارد.

در استعمال‌ خارجي‌ به ‌صورت‌ تيزان‌ يا تنطور يك‌ قاشق‌ غذاخوري‌ دريك‌ فنجان‌ روي‌ زخم‌ها ماليده‌ مي‌شود؛ و به‌ صورت‌ كمپرس‌ براي‌ رگ‌هاي‌ واريسي‌و از دم‌كرده‌ آن‌ محلول‌ چشمي‌ براي‌ چشم‌هاي‌ متوّرم‌ و ملتهب‌ استفاده‌ مي‌شود؛و از راه‌ خوراكي‌ براي‌ هضم‌ غذا و تنظيم‌ عادت‌ ماهيانه‌ عقب‌ افتاده‌ و براي‌يرقان‌ و افزايش‌ ترشّح‌ جريان‌ صفرا مصرف‌ مي‌شود.

دم‌ كرده‌ی 30 گرم‌ گل‌ هميشه‌ بهار در آب‌ به‌ شكل‌ تيزان‌براي‌ پايين‌ آوردن‌ كلسترول‌ خون، كم‌ كننده‌ی‌ فشار خون‌ به‌ دليل‌ اتساع‌ عروق‌سطحي، رفع‌ التهاب‌ و زخم‌ معده‌ و ناراحتي‌هاي‌ دستگاه‌ گوارش‌ مؤثّر مي‌باشد.

مهم‌ترين‌ خاصيت‌ گل‌ هميشه‌ بهار جلوگيري‌ از تجزيه‌ی خون‌سرطاني‌ و اعضاء سرطاني‌ كه‌ قابل‌ جراحي‌ نباشند است. (5 گرم‌ گل‌ هميشه‌ بهار به‌صورت‌ دم‌كرده). دم‌كرده‌ی‌ آن‌ هم‌ چنين‌ براي‌ رفع‌ اختلالات‌ كبدي‌ و اثر قاطعي‌روي‌ كبد و ترشّحات‌ صفراوي‌ دارد. لوسيون‌ حاصل‌ از گلبرگ‌های هميشه‌ بهار پوست‌تاول‌ زده‌ را ترميم‌ و پوست‌ را ترميم‌ و تقويت‌ مي‌كند.

در مصارف‌ خارجي‌ براي‌ رفع‌ سوختگي‌ها، ضرب‌ديدگي، بريدگي‌ها و دانه‌هاي‌جلدي، كورك، زگيل، سرمازدگي‌ و اگزما و اختلالات‌ عصبي‌ صورت‌ از اين‌ گياه‌ پمادي‌مي‌سازند.

لوسيون‌ و پماد آن‌ در رفع‌ چين‌ و چروك‌ پوست‌ صورت‌ مؤثّر است.براي‌ درمان‌ بيماري‌هاي سردرد و قرمزي‌ چشم‌ و تب‌ هم‌ استفاده‌ مي‌شده‌ است.