مرزنگوش

نام علمی: Origanum Majorana L.

از تيره‌ نعناعيان‌            Labiatae

نام  انگليسي: Sweet marjoram , marijoram ,knotted marijoram

نام‌هاي‌ رايج‌: مرزنگوش، سرمق، جق‌الفيل، مرزنگوش‌ افريقايي، مرزه‌گوش.

مرزنگوش‌ گياهي‌ است‌ كوچك‌با شاخه‌ و برگ‌ زياد و چند ساله‌ كه‌ ارتفاع‌ بوته‌ی ‌آن‌ در حدود 50 ـ 30 سانتي‌متراست. برگ‌هايش‌ متقابل‌ و بيضوي‌ و بدون‌ دانه‌ و گل‌هایش كوچك‌ و سفيد يا گلي‌ رنگ‌و پوشيده‌ از چهار رديف‌ برگه‌هاي‌ مايل‌ به‌ سفيد كه‌ به‌ صورت‌ كروي‌ درآمده‌اندمي‌باشد. بويش‌ معطّر و نافذ و طعمش‌ پسنديده‌ است.

مرزنگوش‌ حاوي‌ تانن، يك‌ مادّه‌یتلخ‌ و اسانس‌ مي‌باشد كه‌ اين‌ اسانس‌ تركيبي‌ از ترپن‌ها (40 درصد)، ترپينئول‌ وسابي‌نن‌ است.

قسمت‌ مورد استفاده‌ی گياه‌ مرزنگوش‌ برگ‌ و شاخه‌هاي‌ گل‌دارمي‌باشد.

خواصّ‌ و اثرات‌ دارويي‌: طبع‌ مرزنگوش‌ گرم‌ و خشك‌ است.

مرزنگوش‌ داراي‌ خواصّ‌آرام‌كننده، نيرو دهنده، مدر، مُعرّق، مقوّي‌ معده، تسكين‌ دهنده، بادشكن، ضدّتشنج، ضدّ رطوبت‌ و التيام‌ دهنده‌ی زخم‌هاست.

 مرزنگوش‌ در مواردرفع‌ سردردهاي‌ سرد بلغمي‌ و سوداوي، لقوه، ماليخوليا، تنگي‌ نفس، درد سينه‌ وسرفه، درد قلب‌ و تحليل‌ نفخ‌ و گاز و بادها و تسكين‌ دل‌ پيچه‌ و رفع‌ استسقا، سختي‌در ترشّح‌ ادرار، حيض، درد قاعدگي، باز شدن انسداد و گرفتگي‌هاي‌ دماغي، سوءهاضمه‌به‌ صورت‌ دم‌ كرده‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد.

دم‌ كرده‌ی گياه‌ به‌ عنوان‌ مُحرّك، قاعده ‌آور و ازدياد شير مادران،فرح ‌بخش، آسم‌ و ضدّ هيستري‌ مصرف‌ مي‌شود.

مرزنگوش‌ معده‌ را تقويت‌كرده‌ عمل‌ هضم‌ را آسان‌ مي‌كند و کسانی که به‌ درد دل‌ يا سوءهاضمه‌ مبتلا هستنددم‌كرده‌ی يك‌ قاشق‌ دسر خوری از گياه‌ خشك‌ در يك‌ ليوان‌ آب‌ جوش‌ به ‌مدّت‌ 10دقيقه‌ هر روز 2 يا 3 فنجان‌ مصرف‌ شود.

اسانس‌ مرزنگوش‌ در صنايع‌ صابون‌ سازي‌ براي‌ معطّر ساختن‌صابون‌ها وهم‌ چنين‌ در صنعت‌ عطرسازي‌ مورد استفاده‌ مي‌باشد.

مرزنگوش‌ قاعده ‌آور است‌ادرار را زياد مي‌كند و شياف‌ در مهبل‌ قاعده ‌آور است.

در استعمال‌ خارجي‌ از مرزنگوش‌ به‌ صورت‌ موضعي‌ در درمان‌كوفتگي‌ و دررفتگي، التيام‌ زخم‌ها و ضدّ عفوني‌ كننده‌ استفاده‌ مي‌شود.

دم‌ كرده‌ی 2 تا 4 گرم‌ در يك‌ ليتر آب‌ جوش‌ به‌ عنوان‌ داروئي‌ جهت‌رفع‌ ضعف ‌عمومي‌ و لاغري‌ استفاده‌ مي‌شود.

دم‌كرده‌ی 5 تا 10 گرم‌ از تمام‌ قسمت‌هاي مرزنگوش‌ در يك‌ليتر آب‌ جوش‌ به‌ عنوان‌ داروي‌ رفع‌ گرفتگي‌ و درد قلب‌ مصرف‌ مي‌شود.

دم‌كرده‌ی‌ 3 گرم‌ از قسمت‌هاي مختلف‌ گياه‌ در يك‌ ليتر آب‌ در مورددفع‌ گوش‌ درد مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد.

دم‌ كرده‌ی 2 تا 4 گرم‌ در يك‌ ليتر آب‌ به ‌عنوان‌ ضدّ دل‌ درد، بادشكن‌و مقوّي ‌مي‌توان‌ استفاده‌ نمود.