ميگرن سردرد عروقي است كه در اثر انقباض شديد رگهاي خوني مغز عارض مي شود.
ميگرن با دونوع ميگرن معمولي و كلاسيك شناخته مي شود. ميگرن معمولي به آرامي رخ مي دهد و با دردهاي تپنده ممكن است مدت 2 تا 72ساعت به طول بيانجامد. درد بسيار شديد و اغلب در شقيقه يا پشت يك گوش متمركز است كه متناوباً ازپشت سر شروع و به يك قسمت كامل سر پخش شود.

ميگرن سردرد عروقي است كه در اثر انقباض شديد رگهاي خوني مغز عارض مي شود.
ميگرن با دونوع ميگرن معمولي و كلاسيك شناخته مي شود. ميگرن معمولي به آرامي رخ مي دهد و با دردهاي تپنده ممكن است مدت 2 تا 72ساعت به طول بيانجامد. درد بسيار شديد و اغلب در شقيقه يا پشت يك گوش متمركز است كه متناوباً ازپشت سر شروع و به يك قسمت كامل سر پخش شود.
كلمه ميگرن كلمه يوناني hemiFkronia يعني يك قسمت سر مشتق شده است.
درد معمولاً با تهوع، استفراغ، تاري يا اختلال در ديد، سوزش و بي حسي در دستها و پاها همراه بوده و ممكن است تا 18ساعت ادامه يابد.
ميگرن كلاسيك شبيه ميگرن معمولي است با علائم شديدتر كه مي تواند شامل اختلال در گفتار، ضعف و ناراحتي در بينايي مانند ستارگان درخشان يا جرقه زدن در چشم احساس شود و يا اشكال هندسي كه از جلو چشم مي گذرند. شايع ترين علائم در ميگرن كلاسيك اختلال در ديد است و ممكن است از چندثانيه تا چند ساعت ادامه داشته سپس ناپديد شود. ميگرن يك ناراحتي شايع است كه بطور نسبي 10درصد جمعيت آمريكا را متأثر كرده است.
طبق آماري در آمريكا 8/7درصد از زنان و 2/5درصد از مردان به ميگرن مبتلا هستند. ميگرن ممكن است براي هر فرد يك بار در هفته و يك يا دوبار در سال اتفاق بيفتد و اغلب به صورت مورثي به افراد ديگر انتقال مي يابد.
مهمترين عامل بروز ميگرن در زنان ممكن است تغيير يا نوسان در ميزان هورمون استروژن باشد كه عموماً در سيكل عادات ماهانه، وقتي مقدار آن پايين مي آيد سردرد شروع مي شود. ميگرن معمولاً بين سنين 20 تا 30سال اتفاق مي افتد كه به مرور زمان و بالا رفتن سن بهبود مي يابد.
كودكان نيز دچار ميگرن مي شوند با اين تفاوت كه در آنها درد كانون مشخصي ندارد و پخش مي شود.
درد ميگرن دركودكان ممكن است به صورت سردرد ظاهر نشود و باعلائمي چون قولنج يا گاز معده، دردهاي شكمي دوره اي، استفراغ و گيجي همراه باشد.
طبق مطالعات و گزارشهاي مركز تحقيقات آمريكا در سالهاي اخير، سردردهاي ميگرني تقريباً به ميزان 60درصد كه همه گروههاي سني را در بر مي گيرد افزايش يافته است.
عوامل متعددي در بروزميگرن در افراد مستعد دخيل هستند از جمله: آلرژيها، يبوست، استرس، اختلال كاركرد كبد، بيخوابي مفرط و خواب زياد، تغييرات احساسي، تغييرات هورموني، نور شديد، نورهاي برق آسا، بي حركتي بدن، تغيير فشار هوا، مشكلات دهان و دندان و لثه نيز عامل مهمي است.
كم شدن قند خون در ميگرن نقش به سزايي دارد. تحقيقات نشان داده است كه ميزان قند خون در طول حملات ميگرني در سطح پايين قرارداد كه باعث شدت درد مي شود. استعمال دخانيات به سبب داشتن نيكوتين و مونوكسيدكربن موجود در دودسيگار در ايجاد سردرد مؤثرند.
غذاهاي گوناگوني نيز ممكن است به افزايش درد منجر شوند مانند: شكلات، مركبات، نوشبانه هاي الكي، غذاهاي مانده و نمك اندود شده، ترشي ها و مواد مخمر مانند.
گياهاني كه خواص دارويي دارند مي توانند براي مبازره با اين درد مفيد باشند. از جمله:
1ـ عصاره شيرين بيان كه موجب بالا رفتن انرژي شده و با كمك به از بين رفتن علائم آلرژي، باعث كاهش درد مي شود.
هشدار: روزانه و به طور مرتب بيش از 7روز مصرف نشود. افراد داراي فشارخون مطلقاً مصرف نكنند.
2ـ گل گاو زبان باعث تخفيف درد مي شود.
3ـ مواد مفيد ديگر در معالجه ميگرن از قبيل بابونه، نعنا كوهي، اكليل كوهي، سنبل الطيب، پوست درخت بيد، افسنطين (در زمان حاملگي و به مدت زياد مصرف نشود) هستند.
توصيه ها:
1ـ رژيم غذايي را انتخاب كنيد كه كم حجم و از نظر كربوهيدراتها ساده و با پروتئين بالا باشد.
2ـ مغز بادام، شيره بادام، آب تره، شاهي، جعفري، رازيانه، سير، گيلاس، آناناس تازه را در رژيم غذايي خود بگنجانيد.
3ـ غذاهاي حاوي آمينواسيدتيرامين را كه شامل گوشتهاي مانده (كهنه ـ نمك اندودشده) انبه، موز، كلم، كنسرو ماهي، مواد لبني، بادمجان، گوجه فرنگي، سيب زميني، تمشك، آلو قرمز، مخمرها و همين طور نوشابه هاي الكلي، شكلات، آسپرين و غذاهاي چاشني دار (ادويه جات) را از رژيم غذايي حذف كنيد.
4ـ از خوردن نمك، غلات، گوشت زياد، نان، حبوبات، غذاهاي چرب و سرخ شده پبرهيزيد.
5ـ غذا را به مقدار كم و با كيفيت بالامصرف كنيد. بين وعده هاي غذا اگر ضرورت دارد غذاي مختصر مغذي براي كمك به تثبيت قندخون استفاده كرده و هيچ وعده غذايي را حذف نكنيد.
6ـ با دندانپزشك خود براي معالجه هرگونه مشكل دهان، دندان، لثه، عفونت يا هر مسأله ديگر مشورت كنيد.
7ـ نوشيدن قهوه را براي معالجه ميگرن امتحان كنيد. هنگام بروز هر علامت براي شروع حمله ميگرني 1 يا 2 فنجان قهوه غليظ نوشيده، سپس به يك اتاق تاريك رفته و در سكوت مطلق استراحت كنيد. براي اينكه اين نوع معالجه مؤثر واقع شود هيچگاه موادي كه حاوي كافئين است مصرف نكنيد مثل شكلات. نوشيدني هاي ملايم، هيچ نوع قهوه و همين طور داروهايي كه در دسترس است و تركيب كافئين دارد. اگر دارويي براي اين كار مصرف مي كنيد حتماً با تجويز دكتر باشد.
8ـ از كشيدن سيگار و نشستن در محيط آلوده به دود سيگار جداً خودداري كنيد.
ملاحظات
1ـ استفاده مكرر از مسكنهاي موجود ممكن است احتمال حملات ميگرن را افزايش دهد.
2ـ طبق مطالعات گزارش شده وقتي غذاهاي آلرژي زا از برنامه غذايي مبتلايان به ميگرن حذف شده 93درصد آنها تسكين يافتند.
3ـ دردهاي ميگرني در زنان ممكن است به علت تغييرات هورموني در طول سيكل عادت ماهانه باشد و بعد از اتمام دوره معمولاً به تدريج كاهش مي يابد.
4ـ سرد شدن دستها و كم شدن درجه حرارت قبل از حمله ميگرني علامت هشدار انقباض رگهاي خوني و شروع درد است.
بالا بردن درجه حرارت دستها مي تواند از سردرد جلوگيري كرده و حمله را متوقف سازد. يك حمام آب داغ هم مي تواند مفيد باشد.
5ـ موسيقي مي تواند كمك مؤثري در كاهش درد ميگرني باشد.
6ـ بسياري از مبتلايان به ميگرن به اين نتيجه رسيدند كه به طور مرتب و دائمي از مسكنهاي موجود استفاده كنند. ابتدا درد به دارو جواب مي دهد ولي پس از مدتي دوباره برمي گردد و شخص را وادار به مصرف بيشتر دارو مي كند. هرچه مقدار دارو بيشتر مي شود درد شديدتر مي گردد. اگر فكر مي كنيد سردرد شما نياز به دارو دارد حتماً با تجويز اين كار را انجام دهيد.
7ـ طبق يك مطالعه در يكي از دانشگاههاي انگليس به روي افرادي كه از گياه گل گاوزبان استفاده كردند مشخص شد كه آنها به طور متوسط 24درصد كمتر از افرادي كه از اين گياه استفاده نكردند دچار حملات ميگرني شدند و استفراغ آنها نيز كاهش پيدا كرد بدون هيچ عوارض جانبي.
8ـ دارويي كه به طور معمول توسط پزشكان تجويز مي شود آرگوتامين است كه مي تواند اعتيادآور باشد و نبايد بيشتر از 2روز در هفته مصرف شود. داروي ديگر سوماتريپ تان (Imitren) كه براي حمله هاي ميگرني شديد استفاده مي شود كه باعث بالا بردن سروتونين در مغز مي شود. طبق مطالعات كلينيكي 82درصد افرادي كه از اين دارو استفاده مي كنند در طول 2ساعت وضعيت بهتري پيدا مي كنند و درصد آنان از درد رهايي مي يابند. اين دارو به صورت تزريقي مصرف شده و داراي عوارض جانبي گيجي، خواب آلودگي، بيقراري و نگراني است كه براي همه افراد مناسب نيست زيرا باعث انقباض شرياني مي شود. افرادي كه ناراحتيهاي قلبي دارند بايد از مصرف اين دارو خودداري كنندو همين طور ممكن است باعث بالا رفتن فشارخون شود و براي افرادي كه از فشارخون رنج مي برند تجويز نمي شود.
9ـ از داروهاي ديگري كه گاهي تجويز مي شود آمي تريپ تيلين، ديازپام، پروپرانولول كه بيشتر براي پيشگيري استفاده مي شود تا درمان.